„Kultura a historia lokalna” – seminarium

5 grudnia 2016 roku w Warszawie odbyło się seminarium poświęcone roli historii lokalnej w społecznościach. Małopolski Instytut Kultury w Krakowie został poproszony o podzielenie się doświadczeniami z zakresu interpretacji dziedzictwa lokalnego i regionalnego w działaniach animacyjnych, edukacyjnych i promocyjnych oraz tworzenia gier inspirowanych lokalnymi historiami (Pierścień św. Kingi, Chłopska Szkoła Biznesu, Oil City – galicyjska gorączka czarnego złota).

Organizatorzy seminarium wyszli z założenia, że poczucie lokalnej tożsamości jest niezbędnym warunkiem integracji społeczności lokalnych. Emocjonalne przywiązanie do „małej ojczyzny” wiąże się w dużym stopniu ze znajomością historii miejscowości, dzielnicy lub osiedla, czyli wiedzą na temat miejscowych bohaterów, instytucji i istotnych wydarzeń historycznych.

Podczas seminarium stawiano następujące pytania:

• W jaki sposób animatorzy kultury powinni dbać o dziedzictwo historyczne miejsca, dla którego i w którym działają?
• Jak wpływać na poprawę znajomości własnej historii?
• Jak animować działania na rzecz identyfikacji z małymi ojczyznami?

Odpowiedzi na powyższe pytania udzielali przedstawiciele zaproszonych organizacji, prezentując swoje najbardziej udane projekty edukacyjne i animacyjne:

• Dom Spotkań z Historią – zajmuje się upowszechnianiem wiedzy na temat historii Warszawy i jej mieszkańców, między innymi poprzez Archiwum Historii Mówionej, prowadzone we współpracy z Ośrodkiem Karta,
• Fundacja AVE – prowadzi atrakcyjne zajęcia dla dzieci poświęcone historii Białołęki, rozrastającej się dynamicznie dzielnicy Warszawy (Autobus Czerwony, Z Kleksem przez Białołękę oraz Wirtualne Muzeum Białołęki),
• Dom Kultury Dorożkarnia – zrealizował wspólnie z mieszkańcami kilkuletni interdyscyplinarny projekt zatytułowany Korzenie Siekierek, poświęcony dziedzictwu dawnej podwarszawskiej wsi Siekerki, wchodzącej obecnie w skład dzielnicy Mokotów,
• Dom Kultury Praga – twórca projektu Nasza Sztuka – Nasza Praga, który łączył rozwijanie kompetencji artystycznych uczestników i integrację mieszkańców (osób niepełnosprawnych, młodzieży) z poznawaniem lokalnej historii (istotnych dla dzielnicy miejsc i postaci),
• Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Wola – kolekcjonuje i upowszechnia w formie cyfrowej „wolskie regionalia”, czyli dzielnicowe źródła historyczne,
• Muzeum Powstania Warszawskiego – realizuje cykliczną wakacyjną inicjatywę edukacyjną dla rodzin zatytułowaną Raz, dwa, trzy. Warszawiakiem jesteś ty! we współpracy z kilkudziesięcioma warszawskimi instytucjami (głównie muzeami).

Małopolski Instytut Kultury przedstawił natomiast dwa projekty oparte na lokalnych historiach:

• Chłopska Szkoła Biznesu – realizowana od 2007 roku inicjatywa, która wyrosła z działań edukacyjnych i animacyjnych realizowanych we współpracy z Towarzystwem Miłośników Andrychowa prowadzącym Izbę Regionalną Ziemi Andrychowskiej (akcja Muzeobranie, prowadzona w latach 2007–2009, obejmująca organizację weekendowego wydarzenia dla gości Izby Regionalnej i pracę nad rozszerzeniem oferty edukacyjnej dla grup szkolnych; działania przy użyciu gry historyczno-ekonomicznej Chłopska Szkoła Biznesu – realizowane od 2010 roku w Andrychowie turnieje międzyszkolne oraz działania edukacyjne i szkoleniowe u partnerów na terenie całej Polski); punktem wyjścia była lokalna historia,
• Oil City – galicyjska gorączka czarnego złota – działania z grą historyczno-ekonomiczną przypominającą historię XIX-wiecznej Galicji jako kolebki przemysłu naftowego i konkretnych postaci i miejscowości, w których rozwijał się przemysł naftowy (m.in. hrabia Adam Skrzyński z Libuszy, właściciel kopalni ropy naftowej i rafinerii; inwestycje braci Nobel i Rockefellera w tej miejscowości; hrabina Jadwiga Straszewska, która organizowała wydobycie ropy naftowej w Lipinkach, gdzie w tym roku próbne odwierty prowadziła również firma Orlen Upstream).

Ponadto zaprezentowana została rozwijana w Małopolskim Instytucie Kultury koncepcja współczesnej edukacji ekonomicznej w oparciu o wiedzę historyczną.

***

Seminarium poprowadzili Anna Michalak-Pawłowska (pełnomocnik prezydenta m.st. Warszawy ds. edukacji kulturalnej) i Krzysztof Wilkowski z Domu Kultury Dorożkarnia. Sebastian Wacięga z Małopolskiego Instytutu Kultury w Krakowie przeprowadził rozgrywkę Chłopskiej Szkoły Biznesu i przedstawił projekty MIK w prezentacji zatytułowanej Potencjał lokalnej historii: animacja – edukacja – promocja.